Ahmet Nazif Sarf-ı Türki - Kolektif - Paradigma Akademi Yayınları

Tanzimat döneminde ana dil öğretimine önem verilmeye başlanmasıyla birçok Türkçe dil bilgisi kitabı yazılmıştır. Bu kitaplardan biri Ahmet Cevdet Paşa ile Keçecizâde Fuat Paşa tarafından hazırlanan ve Encümen-i Dânişin açılış gününde (1851) Sultan Abdülmecit Hana sunulan Kavâid-i Osmâniyyedir. Kütahyalı Abdurrahman Fevzi Efendi’nin 1847’de yazmaya başladığı, 1861’de tamamladığı Mikyâsu’l-Lisân Kıstâsu’l-Beyân ise ana dilin kurallarını öğreten bir diğer eserdir. Ne var ki eser, yazarın ölümünden sonra 1882de yayımlandığı için Kavâid-i Osmâniyye (1851) Tanzimat dönemi dil bilgisi kitaplarının ilki olarak kabul edilmektedir.

Bu çalışmanın konusu Kavaid-i Osmaniyye’den dört yıl önce kaleme alınan; yazılış tarihi itibarıyla Tanzimat dönemi Türkçe dil bilgisi kitaplarının ilki olarak kabul edilmesi gereken Sarf-i Türkî (1847)dir. Ahmet Nazif Efendi tarafından yazılan Sarf-ı Türkîde Türkçe dil bilgisi kuralları Arapça ile karşılaştırılarak açıklanmış; Sîbeveyhi, Ferrâ, Ahfeş, Zeccâc, Zemahşerî, İmam Razî, İbn Harûf, Eskicizâde gibi Arapça dil bilgisi çalışmalarıyla tanınan bilginlerin eserlerindeki örneklere ve açıklamalara atıflarda bulunulmuştur. Sarf-ı Türkî, yazılış tarihi itibarıyla dönemin ilk eseri olmasının yanı sıra lisân-ı Osmânî tabiri yerine lisân-ı Türkî ya da Türkçe ifadelerinin kullanılması, Arapça dil bilgisi üzerine çalışmalarıyla tanınmış yukarıda anılan isimlere göndermeler yapılması ve bu bilginlerin eserlerinden örnekler verilmesi bakımından Tanzimat döneminde yazılmış diğer eserlerden ayrılmaktadır.

Sarf-ı Türkînin Türk dili tarihi içerisindeki yerini karşılaştırmalı olarak ele alan ve metodolojisini ortaya koyan elinizdeki bu kitap; giriş, metin, dil bilgisi terimleri dizini, ekler dizini, sözlük, kişi isimleri sözlüğü ve tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır.