Anahatlarıyla İslam Eğitim Tarihi - Ziya Kazıcı - Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı

Hicri 459 (Miladi 1066-67) senesi, İslam eğitim tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Zira bu yılda Sultan Alparslan’ın emir ve direktifi ile Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk (öl. 485/1092)’ün insa ettirdiği medreseler manzumesinin ilki, Bağdad’da açılıyordu. Bu başlangıçtan sonra artık her taraf hatta her köy ve kasabada benzer medreseler kurulmaya başlandı. Birçok hükümdar ve devlet adamı ile birlikte maddi durumu iyi olan birçok kimse Nizamülmülk’ü örnek alarak kendi adına medreseler kurmaya başladı.

İslam dünyasında, medreselerden önce öğretim halkaları olduğu gibi eğitim de vardı. Fakat bu saha ile ilgili faaliyetler belirli bir yerde değil; mescid, bilginlerin evi, saray, kitapçı dükkanı gibi değişik isim ve özellik taşıyan yerlerde oluyordu. Onun için biz bu çalışmamızda esasen medreseleri incelemekle beraber, medrese öncesi eğitimi de anahatları ile tesbite çalıştık.