Çöl Kraliçesi - Janet Wallach - Can Yayınları

Arap Yarımadasının “Çöl Kraliçesi” diye adlandırılan Gertrude Bell, Kraliçe Victoria döneminin seçkin bir ailesi ve ayrıcalıklı çevresi içinde yetişmesine karşın, bu çevrenin sunduğu nimetlere sırt çevirip yaşamını Arabistan çöllerinde sürdürmeyi yeğledi. Bölgeyi karış karış gezerek haritalar çıkardı, kazılara katıldı. Çeşitli aşiretlerin ve hiziplerin üyesi olan siyaset adamlarıyla ve dini liderlerle olduğu kadar halkla da kaynaştı. Gertrude Bellin Arabistanda böylesine benimsenmesi, Birinci Dünya Savaşında İngiliz istihbarat servisinin onu en uygun kişi olarak görevlendirmesiyle sonuçlandı. Arabistanlı Lawrence olarak bilinen T. E. Lawrenceı da bir anlamda yetiştiren, ona yol gösteren, akıl hocalığı yapan, onun nüfuzlu kişilerle ilişki kurmasını sağlayan da Gertrude Bell oldu.

Bell, savaştan sonra Arabistandaki yaşamını sürdürdü ve günümüz Ortadoğusunun biçimlenmesinde büyük rol oynadı. O dönemde İngilterenin en güçlü kadını durumuna gelen Gertrude Bell, başta Irak olmak üzere Arap Yarımadasındaki ülkelerin sınırlarının çizilmesind belirleyici oldu. Çöl Kraliçesi, bir anlamda Osmanlıları Arap Yarımadasında arkadan hançerleyen Lawrencetan çok Bell olduğunu gösteriyor. Bu çabalarının amacı, Arap halklarının özgürlüğü ya da İngilterenin petrol yataklarına egemen olması mıydı? Yoksa büyük bir aşkla tuttuğu Osmanlılara (belki de bilinçaltında) beslediği bir öç alma duygusu mu?..