Cumhuriyetin Sürgünleri Yüzellilikler - Ahmet Yusuf Yılmaz - Dorlion Yayınları

Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini kuran, sınırlarını belirleyen uluslararası bir antlaşmadır. Ankara Hükûmeti, 1919-1923 yılları arasındaki süreçte millî birliğe karşı koyan isyancıları, İstanbul Hükûmeti’nde ileri gelen yöneticileri yeni kurulan devlete kabul etmeme fikrini benimsemiştir. Ülkede yaşanan rejim değişikliğini korumak için; yeni devletin oluşumu esnasında ihanet içinde olduğu düşünülenler yurt dışına sürgün edilmiştir. Bu kişiler, mütareke döneminde İstanbul Hükûmeti tarafında yer almışlar, isyanlara katılmışlar veya işgalci devletlerle iş birliği içerisinde olmuşlardır. Mütareke dönemi boyunca Ankara Hükûmeti ile İstanbul Hükûmeti; birbirlerinden ayrı politikalar izlemişlerdir.

Devletin kurucuları, yeni kurulan devlete zarar verebilecek kişileri bertaraf etmişlerdir. Devletin kurulmasının üzerinden on dört yıl geçince devletin yöneticileri, eski rejim taraftarlarının devlete artık zarar veremeyeceği düşünmüş ve sürgün edilen kişiler üzerindeki yasakları ortadan kaldırmıştır. Bu tezde Yüzelliliklerin nasıl tespit edildiği, 1924 yılında ülkeden çıkarılışları, gurbet hayatları ve nihayet 1938 yılında affedilmeleri gibi konular devlet, millî kütüphane arşivleri taranarak ele alınmıştır.