Devlet Bütçesi - Şevki Özbilen - Matrix Akademi

Toplum halinde yaşayan insanların çeşitli gereksinimlerinin karşılanması ve aralarındaki ilişkilerden doğan olayların incelenmesi, bunların özelliklerine göre çeşitli sosyal bilim dallarını oluşturmaktadır. Bunlardan kendi aralarında ilişkili olanları birleşerek veya bu ilişkiler açıkça saptanarak toplumsal düzenler, disiplinler ortaya çıkarırlar. Bunlar hukuki, ekonomik ve toplumsal olaylardır. Yani, hukuk biliminin konusunu hukuki olaylar, iktisat biliminin konusunu iktisadi olaylar ve maliye ilmini konusunu da mali olaylar oluşturmaktadır. Kamu yönetimi, toplumsal olayların yönlendirilmesi ve toplumun yönetilmesi olduğuna göre bu düzenleri sağlamak, disiplinleri o toplumun yapısına göre geliştirmek ve onlardan yararlanmak durumundadır.

Her toplumda insan gereksinimlerinin karşılanması en önemli sorun ve başta gelen amaç olmaktadır. Ancak dünya kuruldu kurulalı, insanların tüm ihtiyaçlarını, onların istedikleri şekilde ve derecede tatmin etmek mümkün olamamıştır. Kamu yönetiminde, yöneticilerin kamu hizmetlerini belirleyip, bu hizmetleri toplumu meydana getiren vatandaş veya vatandaş gruplarına götürmek görevi vardır. Günümüz modern devlet anlayışı içerisinde, kamu yönetiminde ekonomik, ve mali konular giderek ağırlık kazanmış ve yapılacak kamu hizmetlerini ekonomik ve mali esaslar içinde yapma zorunluluğu doğmuştur. Bu nedenle, kamu yönetimindeki gelişmeler ve değişmeler ekonomik ve mali gelişmelere paralel biçimde oluşmaktadır. Devletin, toplum için yapacağı hizmetler de artık klasik anlamdaki savunma, emniyet ve adaletin dağıtımı hizmetleri olmak yanında çok daha gelişmiş ve genişlemiş bulunmaktadır. Özellikle 1936 yılında Keynes’in Genel Teorisini yayınlamasından sonra, devletin görevleri ve hizmet sahası fevkalade genişlemiştir. Ekonomik hayata fiilen katılan devletin, gerekli ekonomik denge ve ekonomik gelişmeyi sağlamaya çalışırken üstlendiği görevler, devletin ekonomik yapı içerisindeki fonksiyonlarını artırmıştır. Mesela, gelişme ekonomisinde özellikle iyi yetişmiş insan gücüne ihtiyaç vardır ve devlet eğitim hizmetlerini üstlenmiştir. İnsan gücünün sağlıklı yaşaması gerekir. Devlet bu nedenle sağlık hizmetlerini üzerine almıştır. Teknolojik gelişmelerin izlenmesi ve gerektiğinde teknoloji transferlerinin gerçekleştirilmesi yine devletin yapması gereken görevleri arasına girmiştir.

Yine toplum refahının sağlanmasına ilişkin faaliyetler devletin görevleri arasındadır ve bu gibi hizmetler kamu hizmetlerinin kapsamının genişlemesine neden olmuştur. Milli gelirin dağılımını en adil biçimde sağlanması gereği, sosyal yardım kavramını da geliştirmiş ve önemli bir faaliyet sahasının oluşmasına neden olmuştur. Devletler, toplum halinde yaşayan insanların kamusal gereksinmelerini karşılamak için kurulmuş olan kamu kurumlarıdır. Bütün kamu kuruluşları, başta devlet olmak üzere görevlerini yerine getirebilmek ve faaliyette bulunabilmek için, aynı özel firmalar gibi kaynak temin etmek ve kullanmak zorundadırlar. Çünkü insanların toplum yaşantılarından doğan, kamu gereksinmelerinin karşılanması, kamu hizmetleri ile sağlanmaktadır. Bu hizmetlerin görülmesi ise, mali vasıtalara ve özellikle paraya ihtiyaç göstermektedir. Aynı zamanda devletin kamu hizmetleri görebilmesi ve görevlerini yapabilmesi için, lüzumlu mali vasıtalara sahip olduğu gibi, onları kullanması da gerekir. Bu da kamu harcamalarını oluşturmaktadır. Kamu kesiminin gelecek bir dönem için kaynak temin etmek ve harcama dengesini sağlamak, demokratik rejimlerde bütçe yoluyla sağlanmaktadır. Diğer bir ifade ile,