Edebiyat-Deneme
Okumaya ilgi duyanlar için edebiyatın hayatta ayrı bir önemi var. Okurlara yeni dünyalar açan edebiyat eserleri, duygu ve düşüncelerin gelişimini olumlu yönde etkiler. Özellikle usta isimlerin kaleminden çıkan edebiyat eserleri sayesinde bireylerin ve toplumların gelişim süreçleri ivmelenir. Edebiyat türleri arasında deneme ise düşünce yoğunluğu güçlü bir türdür. Bugüne kadar pek çok yazar, eleştirmen veya filozof deneme türünü kullanarak düşüncelerini ifade etmiştir. Eğer edebiyata ilgi duyuyor ve bu alanda kendinizi geliştirmek istiyorsanız edebiyat ve deneme kategorilerinde çeşitli çalışmalara imza atmış usta isimlerin eserlerini mutlaka incelemelisiniz.
Edebiyat Nedir?
Kısaca ifade etmek gerekirse edebiyat olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirme sanatıdır. Yazılı metinler veya sözlü anlatılar yoluyla ifade edilen edebiyat, dilin estetik ve yaratıcı kullanımına odaklanır. Üstelik sanatsal olduğu ölçüde kültürel bir ifade şeklidir. Her toplumun kendine özgü bir dili olduğu için edebiyatı da kendine özgüdür. Bir toplumun edebiyat eserlerini incelediğimizde o toplumun kültürel hayatına ilişkin pek çok özelliğini kolayca görebiliriz.
Edebiyatta öykü, hikaye, roman, şiir, deneme gibi farklı formlar vardır. Bu formların her birinin kendine özgü bazı kuralları ve özellikleri vardır. Ancak hangi edebi tür söz konusu olursa olsun tüm edebiyat türleri güçlü bir dil ve ifade yeteneğine ihtiyaç duyar. Nitekim edebiyat eserlerinde sözcükler, cümleler ve metinler çeşitli duygu veya düşünceleri ifade etmek için kullanılır. Yazarın dil hakimiyeti ve anlatım becerileri ne kadar güçlüyse ortaya koyacağı edebiyat eseri de o denli büyük olacaktır.
Edebiyat eserlerinin en önemli özelliklerinden biri de yaratıcılıktır. Bu özelliği sayesinde eserlerin konusu aynı olsa bile yazım teknikleri, üslup özellikleri ve kullandığı imgeler farklılık gösterir. İnsanların duygu ve düşüncelerini daha iyi anlamalarını sağlayan eserler dil hakimiyeti yönünden güçlü eserlerdir. Yerinde kullanılan her kavram veya ifade şekli, okurun zihinsel deneyimlerine ışık tutar. Kendisi ve çevresi hakkındaki farkındalıklarını artırır. Edebiyat eserlerinin anlam ve yorumlama bakımından çeşitli imkanlar sunması da aslında dil hakimiyetiyle yakından ilgilidir. Edebiyatta büyük eserlerin hiçbir zaman tek bir anlamı yoktur. Her okur bu eserlerden farklı yorumlar çıkararak kendi hayatına farklı bir gözle bakabilir.
Edebiyatın Türleri Nelerdir?
Zengin bir sanat formu olan edebiyatın farklı başlıklarda birçok türünden bahsetmek mümkün. Bunlardan biri romandır. Kurgusal ve uzun bir hikayeden oluşan romanlarda karakter gelişimi, olay örüntüsü, kişilik analizleri, mekan betimlemeleri gibi farklı özellikler mevcuttur. Edebiyatın en yaygın türlerinden biri olan romanların kendi içinde alt türleri de oldukça geniştir. Örneğin polisiye romanlar, korku romanları, bilim kurgu romanları ve tarihi romanlar bu türde en çok ilgi gören roman çeşitlerini oluşturur.
Romanların yanı sıra hikayeler de önemli bir edebiyat türüdür. Romanlardan farklı olarak hikayelerde karakter ve olay yoğunluğu daha düşüktür. Üstelik zaman bakımından da daha düşük bir alanı kapsarlar. Her romanın özünde belli bir hikaye vardır. Ancak her hikayeyi romanlaştırmak mümkün olmayabilir. Hikayeler genellikle tek bir tema etrafında şekillenir. Romanlarda ise iç içe geçmiş çok sayıda tema yer alır. Olaylar daha geniş bir zaman dilimine yayıldığı için roman sanatında çözümleme önemli bir kavramdır. Hikaye çeşitlerinde ise konuya odaklanma söz konusudur. Hikayeler daha çok belli bir temaya odaklanır ve daha kısa sürede meydana gelmiş olayları içerir.
Edebiyatın en çok ilgi gören türlerinden biri de şiirdir. Ritim, kafiye ve imgeleriyle şiirler dilin en özel kullanım şekillerini ifade eder. Duygu ve anlam bakımından zengin, söyleyişi belli bir ritme sahip şiirler akılda daha kolay kalır. Şiirlerdeki anlam derinlikleri her okunduğunda kendini farklı bir şekilde ortaya koyar. Edebiyatın ayrıca deneme, makale, eleştiri, günlük ve mektup gibi farklı çeşitleri de vardır. Bunların her biri çeşitli duygu ve düşünceleri ifade konusunda farklı olanaklar sunar. Farklı türleri içinde edebiyat, insanların duygu, düşünce ve değer dünyalarını zenginleştirir.
Deneme Nedir?
Edebiyat türlerinden biri olan deneme, belli bir konu hakkında yazarın düşünce, gözlem veya deneyimlerini ifade ettiği özgün bir yazı türüdür. Kurmaca eserlerden farklı olarak denemelerde herhangi bir olay kurgusu yoktur. Düşünce ve deneyim odağında ilerleyen konu akışı, okurlarla bilgi paylaşımı yaparken onları düşündürme amacı taşır. Deneme yazarları çeşitli konulardaki deneyimlerini paylaşırken dili özenli şekilde kullanırlar. Dil hakimiyeti zayıf deneme yazıları ise yazarın savunduğu görüşlerin kabul görmemesine neden olur.
Hangi konuda olursa olsun denemeler, yazarın kişisel duygu ve düşüncelerini ifade eder. Bu yönüyle her deneme aslında özgün bir eserdir. Belli bir düşünceyi savunsa da yazarın okuru ikna etmek yönünde herhangi bir amacı yoktur. Konuya ilişkin kendi düşüncelerini ifade eden deneme yazarları bilimsel bir dil kullanmaktan çok öznel bir yaklaşım içindedirler. Ki denemenin bu özelliği makale türünden farklılaşmasını sağlar. Nitekim makalelerde karşı tarafı ikna etme amacı vardır. Dil kullanım şekli ise öznel değil nesneldir.
Denemelerde konu ve tema çeşitliliği geniş bir yelpazeye yayılır. Konular hayatın her alanını kapsayabilir. Tema seçimi de aynı şekilde oldukça geniş bir yelpazeyi kapsar. Günlük hayatın en sıradan konularından insan yaşamıyla ilgili en karmaşık konulara kadar pek çok başlıkta deneme yazmak mümkündür. Üstelik deneme yazarı kendi yaşamından örnekler vererek anlatım şeklini daha da öznel hale getirebilir. Betimleyici bir dil kullanımının görüldüğü denemelerde yazar, okurları kendi düşünce eylemine katılmaya davet eder. İster kısa isterse uzun denemeler olsun her denemede düşünsel keşifler ve güçlü anlatım şekilleri mevcuttur.
Deneme Okurken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Edebiyatın diğer türlerinde olduğu gibi denemenin de kendine özgü bazı kural ve özellikleri vardır. Deneme okumadan önce bunların neler olduğunu bilirseniz okuyacağınız denemeyi daha iyi anlamanız mümkün olur. Bu size hem zaman kazandırır, hem de karşılaştığınız düşüncelerden yeni düşünceler türetme imkanı elde etmenize yardımcı olur. Genel olarak ifade edecek olursak:
· Her denemenin başlığı, konusu hakkında en önemli ipuçlarını verir. İyi seçilmiş başlıklar denemenin okunabilirliğini artırır. Başlık seçiminin yanlış olması durumunda ise eser beklenen ilgiyi bulamaz.
· Birçok denemede ana fikir veya yazarın savunduğu görüş denemenin başlığında ifade edilir. Dolayısıyla denemeyi okumaya başlamadan önce başlığını dikkatle incelemenizde yarar var.
· Denemelerde görüşler kadar bu görüşlerin kime ait olduğu da önemlidir. Nitekim her deneme, yazarının kimliğinden izler taşır. Bu nedenle denemeyi okumaya başlamadan önce yazarını tanımakta yarar vardır.
· Her denemenin kendine özgü bir dil ve anlatım şekli vardır. Okuma sırasında bunlara dikkat etmek eserin orijinalitesini daha iyi anlamayı sağlar. Bu bağlamda not almak da faydalı bir yöntemdir. Bu sayede eserin kendine özgü dili ve anlatım şeklini analiz etmek kolaylaşır.
· Denemeler karşı tarafı ikna amacı taşımasa da yazar haklılığını ispatlamak için çeşitli argümanlara başvurabilir. Dolayısıyla deneme okurken bu argümanları ve ispat şekillerini not ederseniz eseri daha iyi anlamanız kolaylaşır.
· Denemelerde yazarın özgün anı ve deneyimleri de özel bir yere sahiptir. Yazarı ve eseri daha iyi anlamak için bunları da not edip daha sonra incelemenizde yarar var. Esere ilişkin tüm analiz ve değerlendirmeleriniz böylelikle sağlam bir zemine oturur.
· Deneme okurken hız da önemli bir konudur. Nitekim bazı denemeleri çok kısa sürede okumak mümkündür. Fakat felsefe gibi ağır konularda kaleme alınmış denemelerin okunup incelenmesi haftalarca sürecek bir çalışmaya konu olabilir.
· Beğenerek aldığınız deneme kitabı hakkında okuyucu tepkilerini ve değerlendirmelerini de dikkate almanızda yarar var. Bu sayede denemenin akışını daha iyi takip eder, farklı görüş ve yorumların kaynağını kolayca tespit edersiniz.
En Çok Okunan Denemeler Hangileridir?
Denemeler hakkında merak edilen konulardan biri de şüphesiz ki en çok okunan denemelerin hangileri olduğudur. Bu konuda farklı dönemlerde farklı listeler oluşturmak mümkün. Ancak genel olarak bakacak olduğumuzda en çok okunan deneme kitapları listelerinde şu kitapların sıkça yer aldığını görmekteyiz:
· Bana İkimizi Anlat - Ahmet Batman
· Beş Şehir - Ahmet Hamdi Tanpınar
· Bir Değirmendir Bu Dünya - Cahit Zarifoğlu
· Budalalığın Keşfi - Hilmi Yavuz
· Çürümenin Kitabı - Emil Michel Cioran
· Deneme ve Eleştiri - George Orwell
· Denemeler - Francis Bacon
· Denemeler - Michel de Montaigne
· Denemeler - Ralph Waldo Emerson
· Eyvallah - Hikmet Anıl Öztekin
· Fotoğraf Üzerine - Susan Sontag
· İçimde Kızıl Bir Gül Gibi - Ayşe Kulin
· İki Dirhem Bir Çekirdek - İskender Pala
· İnsan Nedir? - Mark Twain
· İnsanın Acısını İnsan Alır - Şükrü Erbaş
· İslam’ın Dirilişi - Sezai Karakoç
· İstanbul Yazıları - Nahid Sırrı Örik
· İtiraflarım - Lev Tolstoy
· Kendine Ait Bir Oda - Virginia Woolf
· Kendine Hoş Geldin - Miraç Çağrı Aktaş
· La: Sonsuzluk Hecesi - Nazan Bekiroğlu
· Modern ve Ötesi: Elli Yılın Sanatına Kenar Notları - Orhan Koçak
· Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler - Rasim Özdenören
· Okumadığımız Kitaplar Hakkında Nasıl Konuşuruz? - Pierre Bayard
· Posta Kutusundaki Mızıka - A. Ali Ural
· Reklamı Atla - Seray Şahiner
· Sen On Yedi Yaşımsın - Miraç Çağrı Aktaş
· Sisifos Söyleni - Albert Camus
· Soğuk Kahve - Ahmet Batman
· Şiir Yaşantısı - Melih Cevdet Anday
En Ucuz Deneme Kitapları Nereden Alınır?
Edebiyata ve denemeye ilgi duyuyorsanız aradığınız kitapları en uygun fiyata nerede bulabileceğinizi merak ediyor olabilirsiniz. Bu konuda başlıca kaynaklar perakende satış noktaları ve online satış kanalları şeklindedir. Ve perakendeye oranla online kanallar fiyat bakımından çok daha cazip koşullara sahiptir. Bu kanalların sağladığı erişim kolaylığı da tercihleri etkilemekte.
Alternatif Kitap olarak uzun yıllardır en ucuz kitaplara erişim konusunda daima kullanıcılarımızın yanında olduk. Edebiyat veya deneme kategorilerinde aradığınız ürünleri en ucuz fiyata Alternatif Kitap'ta bulabilirsiniz. Beğendiğiniz ürünleri sipariş vermek için sepete ekleme işlemi yapabilirsiniz. Ödeme işleminizin ardından en ucuz deneme kitapları adresinize güvenli şekilde ulaştırılacaktır.
