Sinop Tarihi - İsmail Efe - Büyüyen Ay Yayınları

Sinop’un tarihine dair bugüne kadar çok az sayıda çalışma yapılmış olup, yapılan çalışmalar da belirli dönemler ile sınırlı olduğundan, ilk çağlardan günümüze Sinop tarihini anlatan temel başvuru kaynağı niteliğinde bir araştırma ve inceleme eseri mevcut değildir. Mevcut çalışmalarda, arşiv kaynakları ve ana kaynakların kullanımı çok sınırlıdır. Bu çalışma Sinop’un tarihini; 1214’te Türk hâkimiyetine girişinden, 1923’teki Cumhuriyetin ilanına kadar olan zamanı ele almaktadır. Belgeler ve ulaşılabilen bütün kaynaklar incelenerek kaleme alınmış olan bu eser Sinop tarihini araştıracak veya merak edip okuyacak olanlar için bir başvuru kaynağı olma özelliğini taşımaktadır.

Sinop, yarımadanın karaya bağlandığı berzah üzerinde yer almasından dolayı tarih boyunca önemli bir coğrafi ve stratejik konuma sahip olmuştur. Derin ve gemilerin demirlemesine elverişli, rüzgârlara karşı korunaklı iki limanı ile Karadeniz’de doğal limana sahip tek şehir olma özelliği, Sinop’u Anadolu’nun kuzey bölgesinde tarihin hemen her döneminde önemli kılmıştır. Sahip olduğu coğrafi konumu ve doğal limanı nedeniyle, ilk dönemlerden itibaren insanların dikkatini çeken Sinop, Karadeniz kıyılarına gelen ve denizcilikle az çok ilgisi olan ilk toplulukların yerleştiği bir yer olmuştur. Sinop’ta ilk yerleşimlerin M. Ö. 5.500’lere kadar gittiği yapılan arkeolojik kazılarda ortaya konulmuştur. 1071’de Malazgirt Zaferi’yle Türklerin Anadolu’ya girmesinden sonra, Danişment Gazi’nin komutanlarından Kara Tegin tarafından, 1075’de bugün Sinop’un kazaları arasında yer alan Boyabat ve Durağan fethedilmiştir. 1085’de Sinop şehir merkezinin de Danişmentlilerin eline geçmesi ile Sinop’un tamamı Türk hâkimiyetine girmiştir.

Sinop Tarihi’nde, başlangıç olarak Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı dönemindeki Sinop ele alınmaktadır. Akabinde de Mütareke ve Milli Mücadele yıllarında Sinop’ta İtilaf Devletleri ve azınlıkların yıkıcı faaliyetleri ile Milli Mücadele yıllarında Sinop’taki milli faaliyetler de kapsamlı bir şekilde incelemektedir.

Sinop’la ilgili fotoğraf ve gravürlerin eşlik ettiği Sinop Tarihi’nin sonundaki ekler kısmında 4 değerli araştırmacının bölgenin folkloru, gelenekleri, kültürü ve mimarisi hakkında bazıları ilk defa gün yüzüne çıkan yazıları bulunmakta: 1927-1928 Devlet Salnamelerinde Sinop; Sinop’ta Çocuklara Ait Halk İnançları; Sinop’un Eski Düğün Adetleri; Sinop ve Çevresinde Köy Düğünleri; Kültür Komşuları Sinop ve Sakız Adası; Karadeniz’in Son Torlak’ı; Boyabat ve Geleneksel Ev Mimarisi.