2. Meşrutiyet Dönemi Aydın Vilayeti Suç İstatistikleri - Fatih Öztop - Palet Yayınları

Osmanlı Devleti’nde işlenen suçlara dair istatistik çalışması yapmak isteyen araştırmacıların başvuracağı en önemli arşiv belgeleri “vukuat-ı cinaiye cetvelleri” ve “ceraim-i umumiye cetvelleri”dir. Belirli bir şablona göre ve her kaza için ayrı ayrı hazırlanan vukuat-ı cinaiye cetvellerinde suçun tarihi, suçun işlendiği mahal, suçun türü, faillerin isimleri, mağdur veya maktullerin isimleri, suçlunun yakalanma tarihi, yakalanmadı ise ihmali olan memurların isimleri ve son olarak izahat başlıkları bulunmaktadır.

Ceraim-i umumiye cetvelleri, vukuat-ı cinaiye cetvellerinden farklı olarak kaza veya sancaklara göre dağılım yapılarak hazırlanmamıştır ve ait olduğu vilayet içerisinde işlenmiş bütün suçların faillerine dair bilgiler veren detaylı istatistiki cetvellerdir. Suçun adedi, faillerin cinsiyeti ve medeni durumu, failin önceden sabıkası olup olmadığı, mesleği, milliyeti, okur-yazarlık durumu, ikametgâhı, suçun işlendiği mahal, failin içinde bulunduğu yaş grubu ve son olarak suçun nedeni başlıklarını içermektedir.

Bu çalışma, 1908-1916 yılları arasında suç cetvellerinden hareketle Aydın vilayeti içerisinde gerçekleşen suçların ve aynı zamanda suçu işleyen kişilerin niteliklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Çalışma içerisinde karmaşık bir nüfus yapısına ve hareketli bir ticari hayata sahip olan Aydın vilayetinde sosyal, ekonomik ve coğrafi yapıdan yola çıkarak hangi suçun, hangi mahalde fazla olduğu; suçu işleyen kişilerin medeni, mesleki ve eğitim durumları, yaşadıkları mahaller, suç işlemedeki maksatlar gibi temel sorulara yanıt verilmeye çalışılmaktadır. Bu nedenle suç cetvelleri bir bütün halinde incelenmiş ve toplam veriler üzerinden istatistiki sonuçlar sunulmuştur.