Ağrı Masalları - Caner Kartal - Fenomen Yayıncılık

Toplumsal konuları ele alan, toplumun kültürünü gelecek nesillere aktaran, milletin bakış açısını ortaya koyarak bireylere çeşitli sınırlar çizen, sevginin/dürüstlüğün/cesaretin/sabrın/arkadaşlığın önemini eğlendirerek ortaya koyan, bireylerin hayal dünyasını geliştirirken doğru ve yanlışı ayırt etme becerisi kazandıran, zihinsel faaliyetleri harekete geçiren masallar tüm Dünya’da önemli bir eğitimsel araç olarak kullanılmakta ve bu amaçla halen masal derlemeleri yapılmaktadır. Bu doğrultuda bu çalışmada Ağrı ilinde kültür aktarımı yapılmasını sağlayacak, bireyleri edebî ve estetik açıdan geliştirecek birçok masalın halen sözlü aktarım yoluyla anlatıldığı gözlemlenmiş ve bu masalların derlenerek çocukların, eğitimcilerin ve anne-babaların dikkatlerine sunulmasının faydalı olacağı kanaatine varılmıştır.

Eser üç bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde masalın ne olduğu açıklanmış, ardından masalların kökeni irdelenmiş, Dünya’da ve Türkiye’de yapılan masal tasnifleri hakkında bilgi verilmiş ve masalın diğer türlerle ilişkisi ortaya konulmuştur. İkinci bölümde Ağrı masallarında anlatıcı dinleyici bağlamında mekân/zaman ve icra ortamı hakkında bilgi verilmiş ve derlenen masalların iletileri ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise derlenen masal metinlerine yer verilmiştir.

Üçüncü bölümdeki masallar derlenirken çoğunlukla ses kayıtları yapılmış, çoğunluğu Kürtçe olan masallar Türkçe yazılmıştır. Bu aşamada kaydedilen birçok anlatının hikâye/hatıra vb. olduğu tespit edilmiş, ilgili anlatılar ve geleneksel olmadığı düşünülen bazı masallar çalışma kapsamından çıkarılmıştır. Çalışmada, ayrıca, derlenen bazı masalların değişik bölgelerde derlenen masallara benzediği belirlenmiş, fakat bu masalların çalışmada yer alması gerektiğine karar verilmiştir.