Asya Tarihinde Su Boyu Ovaları ve Bozkır Uygarlıkları - Baykan Sezer - Doğu Kitabevi

Baykan Sezer sosyolojisinin temel konuları, Türk toplum ve tarihini dünya tarihi içinde ele alma ve değerlendirme çabasının ürünüdür. Türk toplum ve tarihi de bu zenginliğe sahiptir. Türk toplumu, göçebe, ATÜT, Batılı, Asker toplum tiplerinden sadece birine indirgenemez. Türk toplum tarihi içinde bu toplum tipleriyle/uygarlıklarla kimi zaman tam örtüşen, kimi zaman çelişen belli ilişkiler söz konusudur. Bu durum, Türk toplum kimliğinin ve toplum serüveninin üretimle sınırlı kalmadığını, toplumun kendi gündelik ilişkilerinin ötesinde toplumlar arası ilişkilerde elde edilen daha geniş bir çözümün, toplum siyasetinin ürünü olduğunu göstermektedir. … Baykan Sezer, dünya tarihinin birliğini ve gelişmesini göçebe toplumlar ile yerleşik Doğu toplumları (ATÜT uygarlıkları) arasındaki çelişkiden Doğu-Batı çatışmasına geçiş kuramıyla temellendirmektedir. … Baykan Sezer’in tarih görüşü, çok toplumlu bir modele dayanmaktadır. Toplumlar arası ilişkilerde veya tarihi gelişme içinde temel birim olarak uygarlıkları almaktadır. … Tarihte toplumlar birbirine göre tanımlanmış ve birbirleriyle olan çelişki ve çatışmaları tarafından biçimlenmişlerdir. İlk uygarlıklar Asya’da su boyu ovalarında ortaya çıkmıştır. ATÜT olarak tanımlanan bu uygarlıklar, açıklayıcı modele göre en basit çizgileriyle suni sulama sistemi üzerine kuruludur. Asya kıtasının coğrafi şartlar ve üretim olanakları bakımından su boylarında ovalar ve öte andan geniş bozkırlar ve çöllerle ayrılması, yerleşik tarım ve göçebe toplumlar arasındaki ilişkilerde belli çekişme ve çatışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Ertan Eğribel