Eskişehirde İşgal Ve Direniş - Kemal Yakut - Tarih Vakfı Yurt Yayınları

Temel motivasyonu 100. yılında Eskişehir’in kurtuluşunun kutlanması, yeni belge ve bilgiler çerçevesinde sürecin yeniden değerlendirilmesi olan 100. Yılında Eskişehir’de İşgal ve Direniş başlıklı bu kitap farklı kaynak gruplarının ışığında Eskişehir’de dört yıl boyunca sürdürülen mücadeleye eğilmektedir. Osmanlı Arşivi, ATASE, TİTE arşivleri ve süreli yayınlar kullanılarak hazırlanan bu çalışmada Eskişehir’in işgal ve direniş yıllarının serencamı ana hatlarıyla ortaya konulmakta. 

Eskişehir’in Milli Mücadelesi çok taraflı bir mücadele özelliği taşımaktadır. İstanbul Hükümeti, Kuva-yı Milliye (daha sonra Heyet-i Temsiliye ve TBMM Hükümeti), İngiltere ve Yunanistan bu mücadelenin taraflarıdır. İngiltere’nin işgal pratiği pasif olmakla birlikte Kuva-yı Milliye’nin hareket kabiliyetinin ve Heyeti Temsiliye’nin iktidarının genişlemesine karşı bir set görevi görmesi açısından dikkat çekicidir. 

Yunanistan’ın İzmir’i işgal etmesi milliyetçi tepkiyi bu ülkeye yöneltmiş ve Yunanlılık ile Rumluk üzerinden bir direniş sergilenmesine yol açmıştır ve bu durumun tipik örneklerinden biri Eskişehir’dedir. Din adamı, tüccar, eşraf ve toprak ağası gibi toplumsal kesimler de mücadelenin içerisindedir. Bu yönüyle diğer Anadolu kentleri ile benzeşirken, farklılaşan yanı ise işçi sınıfı ve aydınların burada sol örgütlenmeyi canlandırmasıdır. 

Bu kitabın amacı Eskişehir’deki siyasi, ideolojik ve askeri mücadelenin bu yönlerini öne çıkarmak, iki kez işgale uğrayan şehrin tarihsel bir fotoğrafını çekmek, uğranılan yıkımı göstermek ve yüzyılın başında hakim olan çok kültürlü yapının savaş sonunda kaybolup gittiğini ortaya koymaktır. Yüz yıl sonra kararlı ve fedakâr bir şekilde haksız işgallere karşı direnen Kuva-yı Milliyecileri hatırlamak ve gelecekte savaş yerine barışı öncelemek bu kitabın dayandığı anlayıştır.