Genç Wertherin Acıları - Johann Wolfgang von Goethe - Nilüfer Yayınları

Wertherin mektuplaştığı hayali arkadaşı Willhelmin eliyle, mektuplar biçiminde anlatılır, zaman zaman, Willhelm sonradan öğrendiklerini de ekler(bu kısımlar bir sahne canlandırması tarzındadır);Büyük kentin yarattığı ruhsal çöküntüden doğaya kaçarak Wahlheime yerleşen aydın bir gençtir Werther. Orada tanıştığı soylu bir ailenin güzel kızı Lotteye aşık olur. Lottede  kayıtsız değildir bu aşka ama Albertle nişanlıdır ve verilen sözler, ahlaki değerler önemlidir. Lotte Albert ile evlenir. Werther ise bir aile dostu olarak yer alır yanlarında. Ne var ki aşk ve dostluk arasındaki sınır çizgisi zayıftır. Sınırı geçmekten korkan Lotte, bir daha görüşmemeleri gerektiğini bildirir genç adama. Wertherin bu acıya dayanması ise imkansızdır. Lotteye bir mektup yazar;Bak Lotte! bana ölümün sarhoşluğunu tattıracak olan o korkunç kadehi elime alıyorum. Onu bana sen uzatıyorsun, ben de alırken hiç duraksamıyorum. Hayatımın bütün istekleri ve ümitleri yerine geldi. Ölümün çelikten kapısını vurmak öylesine titretici ve çetin ki diyen Werther, Silahlar dolu. Saat on ikiyi vuruyor. Aliınyazısı bu, önüne geçilmez. Lotte! Elveda sözleriyle mektubuna ve yaşamına son verir.

Tıpkı şiirleri gibi, Wertherde de kendi yaşamından bir parça vardır Goethenin. 9 Haziran 1772 yılında Wetzlarda hukuk stajını yaparken, bir arkadaşının nişanlısına (Charlotte Buff) aşık olduğu için yaşadığı duygu ve ahlak çatışmasından esinlenmiştir bu romanını yazarken. Sondaki intihar vakası ise, o sıralar Goethenin arkadaşı Jeruselamin evli bir kadına aşkı sonucunda kendini öldürmesi de ilham olmuştur. Onun başardığı, tekil yaşanmışlıkları, genel toplumsal bir bunalım eşliğinde anlatabilmesindedir. Ve elbette, Goethenin şiirsel, tasvirlerle dolu zengin dili/üslubu , hikayenin büyüsünü benzersiz biçimde derinleştirir.

Werther Sturm und Drang (Coşumculuk) akımının bütün izlerini taşıyan bir metin. Güçlü duygularla hareket etme, doğaya, çocuklara, pastoral bir hayata duyulan özlem, toplumsal kurumlara yöneli eleştşiri hemen fark ediliyor. Ancak bütün bunlar yalnızca estetik bit tercihten kaynaklanmıyor; o yıllar Almanyasının -Avrupa olarak genelleyebiliriz de- bireyi köşeye sıkıştıran koşullarını yansıtıyor! Dikkat edilirse, doğa tercihi romantizmin ve İngiliz gotiğinin de çok önemli bir motifi olmuştur. İnsanda derin izler bırakan şey, bir edebi metinde yazarın hayal ürünü olarak anlattığı değil, o metinde -somut gerçekliği- yansıtan duygu ve düşüncelerdir. Wertherin yarattığı coşkunluk da, özellikle Almanyada anlatılanların Alman ulusal kimliği ile çakışmasından kaynaklanmıştır. Onu yaratan değil, varolanı tasvir edendir goethe! Goethe, kişisel olanla toplumsal olan arasındaki kopmanın kaçınılmazlığını ve bunuun toplumsal nedenlerini, insanın manevi yaşamı ile coşku dünyasının benzersiz bir lirizm ve çözümsel bir sezgiyle ortaya koymuştur bu romanında. Goethenin Wertheri, bireysel tutku, toplumsal zorunluluk ve bu tür bireysel tutkuların genel temsili anlamı arasındaki doğrudan ilişkiyi çok açık biçimde gösterir.