Gilles Deleuze’nün Fark Felsefesi - Sadık Erol Er - Çizgi Kitabevi Yayınları

Gilles Deleuze her zaman olumlu karşılamasa da felsefeye felsefe tarihçiliği ile başlayan bir düşünürdür. Hume incelemesinden, Spinoza ve İfade Sorunu başlıklı doktora tezine kadar uzanan bu süreç, pek çokları tarafından onun çıraklık dönemi olarak görülür. Ancak Deleuzeün felsefe tarihçiliğini öne çıkaran bu kitapların özgünlükleri de göz ardı edilemez. Ayrıca bu kitaplarını takiben yazdığı Fark ve Tekrar ve Anlamın Mantığı eserleri, felsefi düşüncesinin özgünlüğünü bir kez daha teyit eder. Bu yönüyle Deleuzeün ilk eserleri, Michael Hardtın ifadesiyle, felsefe tarihinin gövdesinde ameliyatlar yapan yerinde müdahaleler olarak değerlendirilir.

Deleuze fark felsefesini oluştururken, Hegelci olumsuzlamaya karşı Bergsonu, Nietzscheyi ve Spinozayı kullanarak, geleneksel ontolojik yapıları ters yüz etmeyi amaçlar. Böylelikle Deleuze, Bergsonun süresi üzerinden çokluk ontolojisini; Nietzschenin ebedi dönüşü ile çokluk etiğini, Spinoza felsefesi ile de çokluk politikasını inşa eder ve bunların her biri onun felsefesini biçimlendirmesinde önemli bir yer edinir.

Elinizdeki çalışma, Deleuzeün erken dönemini karekterize eden Hume-Bergson ekseninden, kariyerini olgunluğa taşıyan Nietzsche-Spinoza özdeşliğine geçerken ele aldığı bir dizi felsefi sorunu onun fark felsefesi çerçevesinde değerlendirmesinin yanı sıra, Platondan bu yana Avrupa düşüncesini egemenliği altına almış temsil felsefelerinin ayrıntılı bir eleştirisinin Bergson, Nietzsche ve Spinoza felsefelerindeki konumlarını da ele alıp tartışmaktadır.