İslam Tarihi 2 - Leone Caetani - Ankara Okulu Yayınları

Arap tarihinin bir devresi geldi ki (Emevi halifeleri zamanında) gayr-ı Arap kavimler İslamiyet’e samimi surette itikat ettikleri halde hâlis Araplardan terekküb eden {oluşan} sınıf-ı müdîr hemen hiç inanmıyordu. İslamiyet’i bir vasıta ve sebeb-i hükümet olarak isti’mâl ediyordu. Kendi müdafaa ettiği esas lehinde esbâb-ı ahlâkiye ve dîniyede serdedilen fırka zuhûr ettiği zaman pek az mu’tekid olan {inanmış} Arapları mevki-i iktidardan tard edebilmek {kovabilmek} kendisi için kolay oldu. Politikacı Araplar mağlup oldular. Samimi Müslüman olan mağlub kavimler eski kaybetmiş oldukları nüfuz ve iktidarı tekrar ellerine geçirdiler. Araplar adeta çöllerine döndüler, ecdatlarının hiç değişmemiş ve değişmez hayatlarına yine başladılar.Hâlbuki etraflarında bütün dünya, kendilerinin tevlîd etmiş oldukları azim hareketin tesiriyle sarsılıp duruyordu. Bugün bile, aradan on üç asır geçtiği halde dünyanın büyük kısmı Arapların neşretmiş oldukları din yüzünden hareket içindedir. Araplar ise kable’t-tarih ecdatlarının aynı tarzda etraflarında vukua gelen şeylerin kâffesine la-kayd, bir defa tarih-i âlemde îfâ etmiş oldukları büyük vazifeyi unutmuş, bundan bî-haber yaşamaktadırlar.