Komiser Memo - Dritero Agolli - Yar Yayınları

Komiser Memo, devrimci bir kuşağın nasıl yoğrulduğunu anlatan güçlü bir romandır. Dritëro Agolli, Nazi işgali altındaki Arnavutluk’ta, partizan savaşının en çetin günlerinde halkın içinden doğan kahramanların portresini, edebiyatın incelikli dokusuyla birleştiriyor.
Romanın merkezinde, halk adamı, sert mizaçlı komutan Rapo ile onun müfrezesine atanan genç siyasi komiser Memo’nun ilişkisi vardır. Rapo’nun kaba saba mizacının ardında, mücadeleye adanmış yufka bir yürek yatar. O, isyan ruhunu yitirmeyen, düşmana karşı taşkın bir öfke taşıyan, halkına ve vatanına duyduğu derin sevgiyle örnek bir figürdür. Memo ise sarsılmaz kişiliği, zekası, disiplini, devrimci ahlakı ve temiz kalbiyle kısa sürede müfrezesinin vazgeçilmez önderlerinden biri haline gelir. Köylülerden aydınlara, kadınlardan gençlere kadar farklı toplumsal katmanların bu mücadeleye katılışı, işbirlikçilere ve Nazi birliklerine karşı verilen amansız savaş, Komünist Partinin yönlendirici rolü ve partizanlar arasındaki derin yoldaşlık bağı romanın diğer temalarını oluşturmaktadır.
Agolli’nin anlatım tekniği, sıradan bir savaş hikayesinin çok ötesindedir. Her bölümde farklı bir anlatıcıyla, çerçeve hikayeler ve geriye dönüşlerle ilerleyen kurgu, okura yalnızca olayların akışını değil, karakterlerin ruh dünyalarını da açar. Her bir figür, kendine özgü sesiyle konuşur; bu da romanı çok sesli, zengin bir anlatıya dönüştürür. Savaşın sertliğiyle sosyalist insanın en derin hassasiyetleri, kurmacanın bu ustalıklı yapısında yan yana işlenir.
Komiser Memo, halkın Komünistlerin öncülüğünde bilinçli bir güce dönüşüm sürecini yansıtır; bu süreçte halk, kendiliğinden ve dağınık direniş eylemlerinden, açık bir hedef doğrultusunda yürütülen örgütlü bir savaşa geçmiştir. Bu gelişim, partizan müfrezesinin komutanı Rapo’nun geçirdiği evrimle ifade edilmektedir.