Koşu Matematiği : Runnemathics - Cengiz Yardibi - İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları

Beş farklı üniversite, beş farklı teknik alan, üç yüksek lisans ve bir doktora derecesini kapsayan akademik yolculuğumdan yola çıkarak, yaşam süresince en çok yararlandığım üç alanın “Matematik”, “Spor-özellikle koşu” ve “Yabancı dil” olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Dinamik sistemlerin matematiksel modellemesi ve simülasyonunun tüm bu sistemlerin gerçek zamanlı kontrolü için gerekli olması kapsamında, matematik günlük yaşamımız için çok önemlidir (Melin ve Castillo, 1998b). Belki de diğer tüm alanlardan daha fazla olarak, KOŞU YARIŞI sonuçları matematiksel modelleme ve optimizasyon için mükemmel bir adaydır.

Günlük olarak pratik yaparak, koşarak, cross-training (çapraz egzersizler) yaparak, su tüketimini doğru ayarlayarak, doğru beslenerek ve iyi uyuyarak daha hızlı, daha mutlu ve daha sağlıklı koşucular olabiliriz. Bununla birlikte, optimum koşu stratejileri hava sıcaklıkları, yağmur, nem, yükseklik, eğimler ve koşu yüzeyi gibi çevresel değişkenleri hesaba katan yarış simülasyonları, matematiksel modeller ile oluşturulabilir. Koşucunun çok çeşitli koşu mesafeleri, arazi koşullarına maruz kalacağı maraton ve ultra maratonlar gibi daha uzun süreli angajmanlarda, bu olgu özellikle kritik hale gelir. Asfalt caddelerde veya benzeri düz yüzeylerde koşmak genellikle çok fazla planlama veya modelleme gerektirmeyebilir ve koşucunun belirli bir hız, “pace” (koşunun temposu- bir kilometreyi kaç dakikada koştuğunuz), “cadence” (dakikada atılan adım sayısı), “negatif split” (bir koşunun ikinci yarısını ilk yarısından daha hızlı koşma durumu), enerji tasarrufu gibi konuları göz önünde bulundurarak oluşturacağı stratejiler genelde yeterli olabilir.
Bununla birlikte, her ultra maratonun kendine özgü özellikleri vardır. Bazıları çok uzun mesafeler koşmayı gerektirirken, diğerleri koşacağınız mesafe içerisinde çok sayıda ve dik tırmanmalar içerirler. Normalde bir ultra maratona 42,2 kmden 256 kmye kadar farklı mesafeler için kayıt yaptırabilirsiniz. Örneğin İznik Ultra Maratonu’nda altı farklı etkinlik planlanmasına karşın gerçek ultra maraton olanlar 55 km, 90 km ve 160 km olan koşulardır. Erciyes Ultra Skytrail bilgi sayfasında asıl olarak 64 kilometrelik bir mesafe koşulacağı belirtilir; ancak yarış boyunca fazladan 6 km (asıl mesafeden %10 daha fazla) iniş-çıkışları olan bir ultra maratondur. Bu nedenle hem yatay hem de dikey olarak kapsanan toplam mesafe dikkate alınmalıdır.

Dr. Cengiz YARDİBİ, 2022

(Tanıtım Bülteninden)