Oruç Beğ Tarihi - Necdet Öztürk - Bilge Kültür Sanat

 Edirneli Oruç Beğ, Sultan II. Bayezid devri (1481-1512) tarih yazarlarındandır. Oruç Beğ, eski Osmanlı başkenti Edirne’de, olayları bir bir kaydeden titiz ve çalışkan bir tarihçi görünümü veriyor.
Oruç Beğ, eserini yazarken daha önce yazılmış bazı Osmanlı tarih kaynaklarını kullandı; ancak bu kaynaklardan edindiği bilgilere ravilerle görgü şahitlerinin söylediklerini ve kendi gözlemlerini de ustaca ekleme becerisini gösterdi.
Oruç Beğ; bilhassa Edirne ve çevresinde meydana gelen olayları, Rumeli’ye düzenlenen seferleri, “fırtına”, “sel” ve “deprem” gibi tabii âfetleri, “yangın” ve “salgın hastalıkları”, “ay ve güneş tutulması” gibi astronomik olayları büyük bir titizlikle ve kronolojik ayrıntılarıyla kaydetti.
Oruç Beğ Tarihi’nin, özellikle çağdaş olduğu II. Bayezid devri ile ilgili kısmı haber ve kronoloji bakımından oldukça zengindir.
Kemalpaşazâde, Hoca Sadeddin ve Gelibolulu Mustafa Âlî gibi 16. yüzyılın âlim tarihçilerinin bazı bilgileri isim vermeden de olsa, onun eserinden doğrudan ya da dolaylı olarak almış olmaları Oruç’un eserinin güvenilirliğini gösterir.
Edirne ağzını, dolayısıyla da Balkan Türkçesini kısmen kullanan Oruç’un eserindeki kelime hazinesi ve deyimler, eski Türk dili çalışmaları için zengin malzeme oluşturur.
1288-1502 yılları arasındaki olayların tasvir edildiği Oruç Beğ’in bu tarih kaynağı, 14-15. yüzyıl Osmanlı tarihi araştırmaları için ihmal edilmemesi gereken bir eserdir. Oruç Beğ, günümüz tarihçilerine ve tarihseverlere, özellikle
II. Bayezid devri için paha biçilmez değerde orijinal bilgiler sunmaktadır.