Pragmatizm - Celal Türer - Eski Yeni Yayınları

Deneyime verilen değer tarihsel su¨re.te radikal değişimler geçirse de onun önemi insana, topluma ve tarihe karşı çok boyutluluğu esas alan bu¨tu¨ncu¨l bir dil kullanımına olanak sağlamasında yatar. Daha iyi bir hayat du¨sturu içinde farklı du¨şu¨nceleri kolayca birbirine eklemleyerek du¨nyalararası bir bağ oluşturan deneyim, geleneği tarihin içerisinden çıkararak hayatın içine taşır; geçmiş, şimdi ve geleceği bir araya getirir. Deneyimde yan yana gelen du¨şu¨nceler, karşılıklı diyalektik ile birleşen, d.nu¨şen veya farklılıkları ortadan kaldırılan bir nitelikte değil; aksine her tu¨rlu¨ yorum ve farklılığa izin veren bir yapı arz eder. Böylece hem yeni ufukların ortaya çıkmasına hem de bu ufukların kaynaşmasına
olanak sağlar.
İnsani yaşamın birliği ile anlatısal arayışın birliği arasında derin bir ilişki vardır. Arayışlar başarılı olduğu mu¨ddet.e yaşamdaki birlik muhafaza edilir; ancak bu arayış boşa çıkar veya dağılırsa gelenek kesilir ve insan yaşamında birlik ortadan kalkar. Bu yu¨zden geçmişin bugu¨ne uzanması, yitmemesi lazımdır. Şimdiye uzanmayan veya yiten geçmiş, gelenek değildir. Geçmişin şimdiye uzanması, bizi etkilemesi, bizimle bir diyaloga girmesi veya bize seslenmesi gerekir. Yorumlayamadığımız, geleceğe taşıyamadığımız geçmiş gerçekten geçmiş, yitip gitmiştir. O halde gelenek, dokunulmaz normlar ve değerler mahzeni değil; eleştiri, değişim ve gelişme ortamıdır. Elinizdeki eser “deneyimi” hayatın merkezine koyan bir felsefecinin Pragmatizm’e dair makalelerinden oluşmaktadır.