Şemsiyenin Gizemi - Kalman Mikszath - Ayrıkotu Yayınları

Şemsiyenin Gizemi 3. Baskısında Ayrıkotu Kitap’ta.

Yaşamı kelimelere dökmek, üstat işidir. Elinizdeki romanın sayfalarını çevirdikçe Kálmán Mikszáthın ne kadar büyük bir yazar olduğunu şaşırarak ve sevinerek fark edeceksiniz. Şaşıracaksınız çünkü bugüne kadar neden bu yazardan haberim olmadı diye hayıflanacaksınız. Sevineceksiniz çünkü ne güzel rast geldi de elime bu roman geçti diyeceksiniz.
Ne yazık ki edebiyat için de, merkezin onayını almayan yazarların kişisel kütüphanemize ulaşması çok zor gerçekleşiyor. Oysa gerek Avrupanın çeperinde, gerekse dünyanın geri kalanında çok iyi romancılar var.

Ayrıkotu olarak Macar Edebiyatına özel bir ilgi gösteriyoruz. Avrupanın yaylasında konumlanmış bu tanıdık halk ve onun hikâyeleri öylesine damıtılmış, öylesine bizden ve bir o kadar da şaşırtıcı ki kulak kabartmamak olmaz.

Şemsiyenin Gizemi, bir mucize ile başlıyor. İşte tam o anda okur kendini sırtına yediği bir tekme ile uçaktan atılmış ve paraşütü yeni açılmış gibi hissediyor. Hikâye büyük bir ustalıkla devam ettikçe, okur da paraşütü ile gökyüzünün değişik renkleri arasından süzülerek inmeye başlıyor.
Belli ki okurun ayakları yere basacak ve bütün bu mucize düşüncesinin halk arasında yaygın herhangi bir batıl inançtan farklı olmadığı anlaşılacak. Tam bunu anladığınız sırada bu kez aman ayaklarım yere basmasın, ne olur bu roman bitmesin diye düşünmeye başlayacaksınız. Belki daha yavaş okuyacak ve hatta sadece kitap bitmesin diye kısa ve anlamsız aralar vereceksiniz.
Edebiyatın bu büyülü dünyasına okuru ancak ustalar sokar. Kálmán Mikszáth böylesine bir üstat, siz de hemen ilk bölüm biterken, ona hakkını teslim edeceksiniz.

Kálmán Mikszáth

Kálmán Mikszáth von Kiscsoltó, 1847’de Szklabanya’da dünyaya geldi. Hukuk öğrenimi gören Kálmán Mikszáth, 19. yüzyılın sonunda yetişmiş en önemli Macar yazar olarak kabul ediliyor. 1881 yılında Slovak Akrabalar ve 1882’de Paloc’un İyi İnsanı kitaplarıyla başarıyı yakaladı. Yazar olarak ünlenmesinin ardından 1887’de Ulusal Meclis’e seçildi. Romantik tarzını bırakıp realist bir anlatıma yönelen Mikszáth, toplum tavırlarını eleştirirken günlük yaşamı anlayışlı bir bakışla yansıtan eserler ortaya çıkardı. Kálmán Mikszáth en önemli eseri olan Garip Bir Evlilik’i yaşamının sonuna doğru yazdı. Kálmán Mikszáth 28 Mayıs 1910’da öldü.

Necmi Seren

Türkçe öğretmeni ve çevirmendir. Molnar Ferenc’e ait Pal Sokağı Çocukları (A Pál Utcai Fiúk) adlı çocuk klasiğini, özgün dilinden çevirerek edebiyatımıza kazandırmıştır. Lázor Isztvan’dan Vesta Rahibesi ve Kálmán Mikszáth’dan Aziz Petrus’un Şemsiyesi’ni (Yeni İnsan Yayınevi) Macarca’dan Türkçeye çevirmiştir.