Sözdizimsel İşlevleriyle Harezm Türkçesinde Sözcük Öbekleri - Muharrem Yıldız - Gece Kitaplığı

Yaşayan diller arasında köklü bir geçmişe ve zenginliğe sahip Türk dili; coğrafî, siyasi, ekonomik, sosyo-kültürel, ilmî, edebî, dinî vb. sebeplerden etkilenerek çok geniş bir coğrafyada farklı lehçe, şive ve ağızlara ayrılıp Türk mitolojisindeki Hayat Ağacı gibi dal budak salarak gelişmiş ve yayılmıştır. Tarihi süreç içinde Türkçenin geniş bir coğrafyaya dağılmış olması ve bunun sağladığı çok renklilik aynı zamanda bölünmüşlüğü ve dildeki değişimleri de beraberinde getirmiştir.

Dil tanımlarında da sıkça yinelenen “dilin canlı bir varlık olduğu” gerçeği, dilin ses, biçim, anlam ve sözdizim düzlemlerinde art ve eş zamanlı olarak kendini gösterir. Dillerin lehçe, şive ve ağızları arasında görülen sözdizimsel değişimler; biçim, ses ve sözvarlığındaki farklılıklara nispeten daha azdır. Bu, sözdizimin dillerin en kararlı yönünü oluşturmasından kaynaklanır; çünkü sözdizim, dilin dayandığı matematiksel sistemin temelini teşkil eder ve bu temel üzerinde meydana gelen değişimlerin tespiti dilsel açıdan daha bir önem arz eder. Bu öneme binaen, çalışmamızda Harezm Türkçesinde sözcük öbeklerinin sözdizimsel özellikleri değerlendirilmeye çalışılmıştır.