Sultanmahmut Torayğırulı Şiiri Üzerine Bir İnceleme - Yılmaz Bacaklı - Çizgi Kitabevi Yayınları

Bolca özgürlük vaadinde bulunarak Rusya’nın idaresini ele alan Bolşevikler sabık iktidardan daha acımasız davranır. Alaşorda Hareketi dağıtılırken Kazak halkını cehalete mahkum eden Çarlık dönemini aratacak uygulamalar gerçekleştirilir. Halkın milli kimliği, tarih bilinci, inancı, dili şeytanlaştırılır. Torayğırulı’nın şiirlerine de yansıyan hayal kırıklığı derinleşir. Torayğırulı’nın sanat hayatının sonlarında kaleme aldığı en önemli manzumelerinden birine de adını veren aldatılmışlık hissi tüm insanların hayatını alt üst eder. Şair, şiirleriyle ayna tuttuğu Kazak Türklerinin XX. yüzyılın başındaki durumunu tüm düşünce ve duygu renkleriyle başarılı bir biçimde aktarır. Buna göre Kazak Türklerinin XX. yüzyılın girişinde her şeye yeniden başlamak ve birkaç yüzyıldır içerisine yuvarlandıkları atalet ve cehalet çukurundan çıkabilmek için ellerinden geleni yaptıklarını söylemek mümkündür. Buna karşılık hayal ettikleri geleceği yaklaşık bir yüzyıl daha ertelemek zorunda kalırlar. Torayğırulı’nın eserlerinde dönemin diğer sanat adamlarının eserlerinde de olduğu gibi bu zorunlu ertelemenin sebeplerine dönük detayları görebilmek mümkündür.