Voltaire - Ahmet Mithat - Çizgi Kitabevi Yayınları

İşte bu mülahazalar neticesinde ben, bizde bir Voltaire’e ne dince ne siyasetçi lüzum görülemeyeceğine kaniyim. Bu halde bence Voltaire’in olanca önemi halkın eğitiminden ve maarif nurlarıyla cihanın gözlerini süsleyerek, insan evladının bahtiyar olması için ne derecelere kadar maarif peyda etmesi lazım geleceğini anlatmasından ibret kalır. Lakin Voltaire’in bu lüzumunu az önemli lüzumlardan zannetme! Bu lüzumun ne kadar büyük olduğunu anlamak için düşün ki, bizde maarif Voltaire’in zamanında Fransa’nın bulunduğu dereceden daha pek çok aşağıdadır. Özellikle ki o zamanlar maarif dairesinin şimdiki kadar geniş olmadığı düşünülüp de şimdiki geniş maarif dairesiyle beraber bizim o zamanın Fransa’sından değil, şimdi bizden küçük kavimlerden de geri bulunduğumuzu düşünür isen, maarif sevgisi yolunda da Voltaireler’e... dikkat ediyor musun! çoğul kipiyle söylüyorum! Voltaireler’e ne kadar lüzumumuz olduğu gözler önünde o kadar büyür ki, insan o lüzumun büyüklüğünden adeta ürker. -Ahmed Midhat