Yıldızname - Erzurumlu İbrahim Hakkı - Gece Kitaplığı

Filozoflar sözbirliğiyle demişlerdir ki: Kadir ve aziz olan Allah’ın takdiri ile yüksek cisimlerin mertebelerine göre, alçak cisimlere çeşitli tesirleri vardır. Güneşi en faz-la tesiri, sıcaklığı ile olduğu gibi, ayın dahi en fazla tesiri, rutubeti iledir. Allah, bu aya, kendi kudreti ile nice özel-likler bahşetmiştir. Bunlardan biri, ay deniz ufkundan doğar. Deniz suyu onunla Met olup sahiline yükselir. Ay, denizdeki gün yarısına geldiğinde denizin meddi bitip, Ay, gün yarısı dairesinden indiğinde denizin suyu sahil-leri de cezr olup çekilir. Ay, deniz ufkuna ininceye kadar cezr devam eder. Ay, ufuktan indiğinde cezr de nihayet bulur. Şu halde med ve cezr bu minval üzere olur. Ayın özelliklerindendir ki, ayın artışı zamanında yani ayın ilk-yarısında sıcaklık ve rutubet çok olup kanın kabarmasıyla dolan insan ve hayvan bedenleri kuvvet bulur