Tasavvuf ve Budizm İlişkilerine Dair Bir Risale: Havz-ı Hayat

Havz-ı Hayat aslen Budizme ait olduğu söylenen Amritakunda adlı bir eserin Arapça, Farsça, Türkçe ve Urducaya çevrilmiş halidir. Adı bilinmeyen bir yazar tarafından kaleme alınan bu metnin, 1212 yılında Türk ordularının Bengalin doğu bölgelerini fethettiği zamana tekabül eden tercüme hareketi sürecinde gün yüzüne çıktığı iddia edilmektedir. Eser önce Arapçaya çevrilmiştir. Şettârî tarikatının tanınmış şeyhi Muhammed Gavs (ö. 1563), Havz-ı Hayatın Arapça nüshasını Bahrul-Hayat başlığı ile Farsçaya tercüme etmiştir.

Risalenin, çoğunluğu İstanbulda olmak üzere, yaklaşık kırk beş Arapça nüshası mevcuttur. Havz-ı Hayat, 19uncu yüzyılın sonlarına doğru Arapça metin esas alınarak, iki defa Osmanlı Türkçesine tercüme edilmiştir. Eser, İstanbuldaki Mevlevi tarikatı çevrelerinde revaç bulmuştur.