Yüzyılların Gerçeği ve Mirası 5. Cilt - Server Tanilli - İş Bankası Kültür Yayınları

1815’te Avrupa’da Eski Rejim ile 1789 Fransız Devrimi’nin ideolojisi arasındaki uyuşmazlık sona ermiş olmasa da, yeni bir yüzyılın, 19. yüzyılın çizgileri yavaş yavaş belirmektedir. Tarımda çalışma biçimleri, teknik üretim ve ulaşım gitgide değişir. Gerçi yaşanan daha çok 18. yüzyıldaki buluşların sonuçlarıdır. Ne var ki yeni buluş, buhar da Batı’da hizmete girer. Kent burjuvazisi iktidara gelir. Sınai ve liberal ekonominin yararlarını fark etmiştir; bunlara dayanarak kentsel çerçevede zenginliklerin yaratılmasını ve dağıtımını yönlendirir. Yüzü önce geriye, sonra da ileriye dönük romantizm patlar. Burjuvazinin karşısında palazlanan yeni bir sınıf, proletarya ve onun ideolojisi sosyalizm, bir başka önemli yeniliktir. 1850’den başlayarak, Batı’nın güçleri hızla gelişir; doğa ve insan bilimlerinde de görülen budur. Amerika’daki Birleşik Devletler yerli yerine otururken, Avrupalılar Afrika’nın büyük bölümüne, Asya’da geniş alanlara ve Okyanusya’nın da tümüne boyun eğdirirler. Emperyalizm dönemidir bu!