Roman ve Öykü
Edebiyatın temel kurgusal türlerinden biri roman, diğeri öyküdür. Kısa hikaye olarak da bilinen öykü, romana oranla daha kısadır. Fakat aralarındaki tek fark uzun ya da kısa olmaları değildir. Her ikisinin farklı anlatım şekilleri vardır. Olay örgüleri, karakterleri, üslup özellikleri oldukça farklıdır. Bu nedenle roman ve öykü arasındaki farklar her iki türü anlamak için de önemlidir. Türk edebiyatında öyküye oranla romanlar daha ön planda olsa da birbirinden önemli öykü yazarlarımız da geniş kitlelerin beğenisini kazanmıştır.
Romanların Genel Özellikleri
Genel olarak baktığımızda romanlar, öyküye oranla daha uzun ve karmaşık bir yapıdadır. Bazı romanlar yüzlerce sayfalık bir hacme sahiptir. Roman dizilerinde sayfa sayısı binlerin üzerine çıkabilir. Bu nedenle romanları okumak öyküye oranla daha fazla sabır ve ilgi gerektirir. Romanların bu geniş hacmi, karakter gelişimi ve analizi konusunda önemli fırsatlar sunar. Karakter gelişimini anlamak konusunda romanların farklı bir özelliği vardır.
Romanlarda olay örgüsü iç içe geçen farklı çizgilerde ilerler. Yan karakterlerle birlikte olaylar farklı düzlemlerde şekillenir ve belli bir noktaya bağlanır. Yan karakterlerin tek amacı, olay örgüsünü zenginleştirmek değildir. Aynı zamanda da ana karakterlerin çeşitli özelliklerinin daha iyi şekilde ortaya çıkmasını sağlarlar. Romanın hacmine göre yan karakterlerin sayısı bazen çok fazla olabilir. Roman ve öykü bu açıdan da farklılaşır. Çünkü öyküde fazla sayıda karaktere yer yoktur. Oysa romanda yan karakterlerin her birinin kendine ait hikayeleriyle romanın hacmi daha da artar.
Romanlarda zaman dilimi konusunda genel bir standart yoktur. Bazı romanlar, karakterlerin tüm yaşamını konu edinir. Bazıları ise belli bir dönemini, hatta sadece bir gününü bile konu edinebilir. Zaman dilimi ne olursa olsun her romanın belli bir ana teması ve onu destekleyen alt temaları vardır. Romanın başarısı sadece ana tema seçiminden gelmez. Alt tema seçimi, anlatım özellikleri, karakter ve hikaye kurguları da romanları başarılı veya başarısız hale getirir.
Öykülerin Genel Özellikleri
Öykülerin ilk bakışta en önemli özelliği romandan daha kısa olmalarıdır. Öyle ki bazı öyküler birkaç sayfa olabilir. Ayrıca daha uzun öyküler de olabilir. Ancak uzun öyküler roman kategorisinde değerlendirilmez. Çünkü roman ve öykü anlatım dili açısından çok farklıdır. Uzun öyküler için kullanılan novella ifadesi kısa romandan ziyade uzun öykü anlamına gelir. 20. yüzyılda popüler hale gelen novellalar aslında daha uzun bir geçmişe sahiptir.
Roman ve öykü arasındaki farklar, öykülerin genel özelliklerine baktığımızda daha açık şekilde ortaya çıkar. Nitekim öykülerde karakter gelişimi romana göre daha sınırlıdır. Karakterlerin çeşitli özelliklerinden bahsedilse de gelişim süreçleri derinlemesine ele alınmaz. Karakter gelişiminde olduğu gibi olay gelişiminde de imkanlar daha sınırlıdır. Olaylar alt hikayelerle dallanıp budaklanmaz. Öyküler genellikle kısa bir zaman diliminde gerçekleşen belli bir olayı kapsar. Ayrıca olay öykülerinin yanı sıra durum öyküleri de mevcuttur.
Diğer taraftan, öykü anlatma geleneği tarihin çok eski dönemlerine kadar uzanır. Oysa romanlar daha yakın bir dönemde ortaya çıkmıştır. Modern öykü geleneğinde üslup özellikleri de romanlara oranla daha fazladır. Bu yönüyle öyküler şiire daha yakındır. Dilin en ince ve en zarif kullanım şekillerini içerirler. Romanlarda ise günlük dile daha yatkın anlatım şekilleri mevcuttur. Bu yönüyle öyküler dil hakimiyetini güçlendirmek için romanlara oranla iyi bir alternatiftir.
Roman Okurken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Her işte olduğu gibi roman okumanın da kendine göre bazı püf noktaları var. Bunlara dikkat ederseniz roman okurken daha keyifli vakit geçirebilirsiniz. Her şeyden önce roman karakterlerinin isimlerine ve aralarındaki bağlara dikkat etmelisiniz. Romanların genellikle başlangıç kısmında karakter tanıtımları gerçekleşir. Ancak ilerleyen sayfalarda da tanıtım olabilir. Hatta bazı karakterler doğrudan tanıtılmayabilir. Bu konuda göstereceğiniz titizlik romanı doğru anlamanıza katkı sağlayacaktır.
Karakterlerin isimlerini ve olay örgüsü içindeki konumlarını anladıktan sonra romanın ana konusuna odaklanmalısınız. Unutmayın ki romanlarda anlatılan sayısız olay aslında ana temaya giden farklı yollardan ibarettir. Olayların gelişimi devam ettikçe karakterler arasındaki ilişkiler aslında ana temayı daha güçlü şekilde ortaya çıkarır. Bu bağlamda ayrıca romandaki simge veya sembolleri de dikkatle incelemelisiniz. Çünkü romanın ana teması bunlar üzerinden daha etkileyici şekilde ortaya konur. Bu noktada roman ve öykü ortak bir paydada kesişir.
Romanı daha iyi anlamanın yollarından bir diğeri de geçtiği dönemin özelliklerini araştırmaktır. Özellikle dönem romanlarında bu konu kritik önemdedir. Örneğin Kemal Tahir’in Esir Şehrin İnsanları romanı Milli Mücadele dönemini anlatır. Ahmet Ümit’in Elveda Güzel Vatanım romanı ise Osmanlı’nın son dönemlerine ait panoramik bir roman niteliğindedir. Romanın geçtiği zaman dilimiyle ilgili bilgileriniz arttıkça konuları anlamanız kolaylaşır. Bu okumaları yaparken not almanızda ve notlarınızı gözden geçirmenizde de yarar var.
Öykü Okurken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Roman okurken olduğu gibi öykü okurken de bazı konulara dikkat etmekte yarar var. Bunların başında öykünün başlığı geliyor. Nitekim romandan farklı olarak öykülerde başlıklar önemli bir ipucudur. Hatta çoğu zaman öykünün ana teması başlıkta yer alır. Bazı öykülerde başlık herhangi bir obje veya yer adı şeklindedir. Bazı öykülerde ise başlık sembolik bir anlam taşır. Öyküyü okurken başlığı aklınızda tutarsanız öykünün ana temasına daha kolay ulaşabilirsiniz.
Bu bağlamda önemli bir diğer konu, öykünün ana karakterlerini bulmak ve düşünce süreçlerine odaklanmaktır. Hangi konularda nasıl karar aldıklarının izini sürerseniz ana temayı daha kolay bulursunuz. Öyküdeki yardımcı karakterler aslında bu kararların açığa çıkmasını sağlar. Aynı zamanda da okurun empati yeteneklerini geliştirir. Öykünün ayrıca çatışmaları, diyalogları, içerdiği semboller de bu bağlamda önemlidir. Geçtiği zaman dilimi ve üslup özellikleri de okurken anlamanızı kolaylaştıran yardımcı bileşenlerdir. Eğer uzun bir öyküyse söz konusu olan, okurken not almanızda da yarar var.
En Çok Okunan Roman ve Öykü Kitapları Nelerdir?
En çok okunan kitaplar listesi farklı zamanlarda farklı isimlerden oluşabiliyor. Örneğin popüler bir yazarın yeni çıkan bir kitabı bir anda en çok okunan romanlar arasında kendisine yer bulabiliyor. Satış kanallarında uygulanan indirim kampanyaları kitapların satış rakamlarının artmasını sağlayabiliyor. Veya bazen sırf sosyal medya tanıtımları bile ilgili kitapların çok okunmasını sağlayabiliyor.
Bu tür etkilerden bağımsız olarak ele almak gerekirse en çok okunan roman ve öykü kitaplarının genellikle dünya ve Türk klasikleri arasında yer aldığını söyleyebiliriz. Örneğin Tolstoy, Dostoyevski, George Orwell, Stefan Zweig gibi isimlerin roman ve öyküleri dünya genelinde en çok okunan roman ve öykü kitapları arasındadır. Genel olarak bakacak olursak en çok okunan roman ve öykü kitapları ile yazarları şu şekildedir:
· Abartma Tozu - Şermin Yaşar
· Açlık Oyunları Üçlemesi - Suzanne Collins
· Alacakaranlık - Stephenie Meyer
· Alice Harikalar Diyarında - Lewis Carroll
· Altıncı Koğuş - Anton Çehov
· Amok Koşucusu - Stefan Zweig
· Anna Karenina - Lev Tolstoy
· Bayan Dalloway - Virginia Woolf
· Benim Adım Kırmızı - Orhan Pamuk
· Beyaz Geceler - Fyodor Dostoyevski
· Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu - Stefan Zweig
· Bir Delinin Hatıra Defteri - Nikolay Gogol
· Burun - Nikolay Gogol
· Bülbülü Öldürmek - Harper Lee
· Büyük Umutlar - Charles Dickens
· Çıplak Ayaklıydı Gece - Ahmet Ümit
· Da Vinci Şifresi - Dan Brown
· Deniz Feneri - Virginia Woolf
· Don Kişot - Miguel de Cervantes
· Dönüşüm - Franz Kafka
· Dublinliler - James Joyce
· Gurur ve Önyargı - Jane Austen
· Havada Bulut - Sait Faik Abasıyanık
· Hayvan Çiftliği - George Orwell
· İnce Memed - Yaşar Kemal
· İnsan Neyle Yaşar - Lev Tolstoy
· Kendine Ait Bir Oda - Virginia Woolf
· Korku - Stefan Zweig
· Lüzumsuz Adam - Sait Faik Abasıyanık
· On Küçük Zenci - Agatha Christie
· Rüzgarın Şarkısını Dinle - Haruki Murakami
· Satranç - Stefan Zweig
· Savaş ve Barış - Lev Tolstoy
· Sefiller - Victor Hugo
· Semaver - Sait Faik Abasıyanık
· Suç ve Ceza - Fyodor Dostoyevski
· Şahmerdan - Sait Faik Abasıyanık
· Şeker Portakalı - Jose Mauro de Vasconcelos
· Uğultulu Tepeler - Emily Bronte
· Üç Silahşörler - Alexandre Dumas
· Yüzüklerin Efendisi - J. R. R. Tolkien
En Ucuz Roman ve Öykü Kitapları Nereden Alınır?
Kitap fiyatlarında oluşan artışlar ucuz roman ve öykü kitaplarına talebi artırıyor. Genel olarak baktığımızda perakende satış kanallarına oranla en ucuz roman ve öykü kitaplarının online kanallarda olduğunu söylemek mümkün. Perakende kitapçıların yanı sıra ikinci el kitap satışı gerçekleştiren kitapçılar da ucuz kitaplara erişim konusunda bir diğer seçenektir. Ancak kitapların kullanım durumları ve eksik sayfaları bu kanalları iyi bir seçenek haline getirmemekte.
Alternatif Kitap olarak kullanıcılarımıza uygun fiyatlı kitap satışı konusunda her zaman destek olduk. Sitemizde sağladığımız ürün çeşitliliğinin yanı sıra uygun fiyat politikamızla istedikleri kitaplara kolayca erişmelerini sağladık. Roman ve öykü kategorisinin yanı sıra başka birçok kategoride de kullanıcılarımızın kitap bütçelerinden tasarruf yapmalarını sağladık. Sitemizde arama çubuğunu ve ürün filtrelerini kullanarak dilediğiniz kitabı bulabilirsiniz. Kullanıcı dostu arayüzümüz sayesinde kolayca sipariş verebilir, istediğiniz kitabı okuma keyfini yaşayabilirsiniz.
